Masz cukrzycę? Albo może choruje na nią Twój bliski?
Zapoznaj się z wiadomościami, zawartymi w tym wpisie. Dowiesz się, jak właściwie kontrolować poziom glukozy, czyli krążącego we krwi cukru. To jeden z kluczowych elementów prawidłowego leczenia choroby.
Zapamiętaj informacje umieszczone w ramkach.
Zachęcam jednak do przeczytania całego wpisu – powinno Ci to zająć około 5-6 minut.
Dlaczego domowe pomiary poziomu glukozy we krwi są takie ważne?
Cukrzyca przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Wysoki poziom glukozy powoli uszkadza jednak naczynia krwionośne oraz narządy wewnętrzne, doprowadzając do powikłań. Wiele z nich potrafi być bardzo dotkliwych i prowadzić m.in. do zawałów, udarów oraz poważnej niepełnosprawności. Właśnie dlatego cukrzycę trzeba leczyć od pierwszego dnia rozpoznania. Jeśli choroba będzie dobrze leczona i kontrolowana to ryzyko powikłań będzie zredukowane do minimum. Do tego jednak musimy wiedzieć, jakie jest stężenie cukru we krwi.
Jak można kontrolować poziom glukozy?
Sposobów jest kilka, ale w tym wpisie zajmiemy się dwoma najważniejszymi, które mają zastosowanie w domu pacjenta.
Igła... auć... kropla... glukometr
Jeśli masz cukrzycę, to z pewnością masz też aparat zwany glukometrem. W naszej przychodni otrzymasz go od pielęgniarek, gdy tylko zostanie postawione rozpoznanie. Do wykonania pomiaru potrzebne będą jeszcze paski, ukłucie w palec i pobranie kropli krwi.
Czy ktoś lubi się kłuć? Pewnie nie. Na szczęście obecnie mamy do dyspozycji czujniki, które pozwalają na dokonanie pomiaru bez codziennego używania igły czy nakłuwacza, ale o tym za chwilę.
Żeby pomiar glukometrem był jak najbardziej wiarygodny konieczne jest spełnienie kilku warunków:
- Przed pomiarem koniecznie umyj ręce wodą, najlepiej ciepłą, z dodatkiem mydła, ale bez środka dezynfekującego. Po umyciu dokładnie wysusz ręce.
- Nie dezynfekuj palców przed nakłuciem.
- Do uzyskania kropli krwi skorzystaj z nakłuwacza. Pamiętaj o wymianie igły na nową przed każdym nowym pomiarem.
- Najlepszym miejscem do ukłucia jest boczna część opuszki palca 3, 4 albo 5. Staraj się nie korzystać z kciuków ani palców wskazujących.
- Nie wyciskaj kropli krwi do pomiaru. Jeśli kropla jest za mała, to spróbuj rozgrzać ręce, poruszać palcami i dokonać nakłucia po chwili.
Pilnowanie tych zasad zwiększy szansę na wiarygodność wyników. Pamiętaj jednak, że mimo wszystko każdy pomiar glukometrem jest obarczony błędem, mogącym sięgać nawet 15%. Dlatego nie dziw się, jeśli dwa glukometry pokażą w tym samym momencie trochę różne wartości.
Jeśli mimo wszystko podejrzewasz, że wynik jest zafałszowany, sprawdź czy nie używasz przeterminowanych pasków. Pamiętaj, że należy je przechowywać w zamkniętym opakowaniu, w suchym, chłodnym miejscu (ale nie w lodówce!), nie wystawionym na światło słoneczne. Po otwarciu opakowania można korzystać z pasków przez około 3 miesiące, ale w przypadku niewłaściwego przechowywania, już wcześniej staną się mniej dokładne.
Zapisuj wyniki pomiarów i pokaż pielęgniarce albo lekarzowi na wizycie.
Pamiętaj, że nie dopasujemy Ci dobrze leczenia, jeśli będziesz odpowiednio mierzyć cukier, ale zapiski zostawiasz w domu. 😉
Na wizycie w przychodni dowiesz się, jak często powinieneś sprawdzać poziom glukozy. U większości pacjentów interesują nas pomiary nie tylko na czczo, ale także ok 2h po posiłkach. Nie każdy musi je wykonywać codziennie, ale z drugiej strony czasami będziemy potrzebowali częstszych pomiarów – nawet do 8-10x w ciągu jednej doby.
Musisz też wiedzieć, że czasami glukometr zamiast pokazać wynik pomiaru wyświetli komunikat literowy. W większości oznacza to błąd, wyjaśniony w instrukcji do aparatu. Są jednak dwa bardzo ważne komunikaty, o których zawsze musisz pamiętać:
“HI” czyli “high” – taka informacja wyświetli się na większości glukometrów, jeśli zmierzony poziom glukozy przekracza 600. To bardzo wysoka wartość, która koniecznie wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Przy takim poziomie cukru zwykle występuje złe samopoczucie, wzmożone pragnienie, senność. Jeśli glukometr pokazuje “HI” u zdrowej, bezobjawowej osoby, przed pójściem do lekarza warto sprawdzić… termin ważności pasków.
“LO”, czyli “low” – to informacja o bardzo niskim poziomie glukozy. Zazwyczaj pojawi się, gdy poziom glukozy jest poniżej 20, co wiąże się ze śpiączką hipoglikemiczną. Dlatego mało prawdopodobne, żebyś uzyskał/a taki wynik dokonując kontrolnego pomiaru w domu.
Zapamiętaj dwa sygnały wyświetlane przez glukometr:
HI – poziom glukozy powyżej 600
LO – bardzo niski poziom glukozy
Te dwa stany wymagają pilnej interwencji medycznej.
Sprawdź w instrukcji glukometru, czy Twój aparat nie wyświetla tego w inny sposób
Kontrola cukrzycy za pomocą telefonu.
No dobrze. Rozpisałem się o glukometrach, a teraz przejdę do bardziej nowoczesnego i wygodniejszego sposobu pomiaru, czyli czujników monitorowania glikemii (CGM). Najpowszechniej stosowane są u nas sensory Freestyle Libre 2 dlatego o nich napiszę najwięcej.
Czujniki to świetny sposób na to, żeby dobrze kontrolować cukrzycę, lepiej ją leczyć, a przy tym uniknąć kłucia palców. Nie są to urządzenia tanie, ale mogą znacznie poprawić komfort życia i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Czujnik Libre ma rozmiar nieco większy niż moneta 5zł. Jest przyklejany do ramienia, do którego wkłuwana jest bardzo cienka igiełka. Kontroluje poziom glukozy bez przerwy, przez cały okres użytkowania, który dla Libry wynosi 2 tygodnie. Po tym czasie sensor wymaga wymiany na nowy.
Wyniki pomiarów są bezprzewodowo przesyłane do smartfona. Przed zakupem Freestyle Libre możesz sprawdzić na stronie producenta, czy Twój telefon będzie kompatybilny z urządzeniem.
Jakie są najważniejsze zalety czujników monitorujących glikemię?
- ciągła kontrola poziomu glukozy we krwi
- ustawienie alarmów na wypadek spadku lub wzrostu cukru
- uniknięcie nakłuwania palców
- lepsza kontrolę cukrzycy i zapobieganie powikłaniom
Dzięki połączeniu telefonu z czujnikiem możesz w każdej chwili sprawdzić poziom glukozy…. po prostu spoglądając na ekran. Dodatkowo w aplikacji ustawione są wartości, przy których włączy się alarm. Jest to szczególnie cenne u osób, u których występują spadki cukru, albo duże wahania jego poziomu we krwi.
W aplikacji można przejrzeć historię pomiarów i sprawdzić stopień wyrównania cukrzycy. To pozwala dużo lepiej kontrolować chorobę. Osoby korzystające z czujników mają lepsze poziomy glukozy niż używające glukometrów, nawet jeśli przyjmują leki tak samo sumiennie. Dlaczego? Bo dzięki czujnikom jesteśmy w stanie lepiej określić jakie leki, w jakich porach są potrzebne pacjentowi. Także pacjent widzi, jak jego tryb życia i odżywiania wpływa na wyrównanie choroby, co motywuje do przestrzegania zaleceń.
Czy czujnki są warte swojej ceny?
Odpowiadając najkrócej: TAK
Wiem… czujnik nie jest urządzeniem tanim. Na szczęście m.in. u pacjentów z cukrzycą typu 1 oraz leczonych wielokrotnymi wstrzyknięciami insuliny jest możliwość uzyskania refundacji.
Podstawowa cena Freestyle Libre to ok 280zł za czujnik działający 14 dni. Dzięki refundacji ta kwota ulega zmniejszeniu – w większości do 50-80zł zależnie od wieku, rodzaju cukrzycy i ewentualnej niepełnosprawności.
To z pewnością nie jest mało, ale zachęcam wszystkich, także tych leczonych tabletkami, do rozważenia skorzystania z czujnika choćby na próbę. Warto wiedzieć, że takie urządzenie istnieje i przekonać się jak wpływa na bezpieczeństwo i komfort życia z cukrzycą.
Wspominany przeze mnie Freestyle Libre 2 jest systemem najczęściej stosowanym przez naszych pacjentów, ale nie jedynym. Poniżej zamieszczam informację o kilku dostępnych systemach, z krótkim przedstawieniem ich właściwości opisywanych przez producentów. Zaznaczam, że jest to mój subiektywny przegląd i przedstawiam go wyłącznie informacyjnie.
Freestyle Libre 2
Najważniejsze cechy:
- wymiana czujnika co 14 dni
- powszechna dostępność
- refundowany koszt – od ok. 51zł/14 dni
Informacja o systemie:
Eversense E3
Najważniejsze cechy:
- czujnik wszczepiany pod skórę, wyłącznie przez wykwalifikowany personel
- wymiana czujnika co 6 miesięcy
- refundowany koszt – od ok. 1850zł/6 mcy
Informacja o systemie:
Dexcom G7
Najważniejsze cechy:
- wymiana czujnika co 10 dni
- możliwość monitorowania wyników przez bliskich na swoich telefonach
- refundowany koszt – od ok. 75zł/10 dni
Informacja o systemie:
Guardian™ 4
Najważniejsze cechy:
- wymiana czujnika co 7 dni
- używany szczególnie przez osoby korzystające z pomp insulinowych
- refundowany koszt – od ok 40zł/7 dni
Informacja o systemie:
Krzysztof Targowski
Bibliografia:
Korzeniewska-Dyl I., Jak nauczyć pacjenta prawidłowej kontroli glikemii?, (dostęp: 06.04.2025), https://podyplomie.pl/diabetologia/26745,jak-nauczyc-pacjenta-prawidlowej-kontroli-glikemii
Katra B., Samokontrola, czyli na co należy zwrócić uwagę przy pomiarze stężenia glukozy we krwi za pomocą glukometru, (dostęp: 06.04.2025), https://www.mp.pl/cukrzyca/leczenie/89607,samokontrola-czyli-na-co-nalezy-zwrocic-uwage-przy-pomiarze-stezenia-glukozy-we-krwi-za-pomoca-glukometru
Do ustalenia cen poszczególnych systemów korzystałem przede wszystkim ze strony diabetyk24.pl (wg stanu na dzień 06.04.2025)
Informacje o poszczególnych systemach pochodzą ze stron producentów:
https://www.freestyle.abbott/pl-pl/home.html
https://www.diabetes.ascensia.pl/eversense/
https://dexcompolska.pl/dexcom-g7/
https://www.medtronic-diabetes.com/pl-PL/guardian4-cgm-system
Ten tekst jest w 100% autorski i w jego powstaniu nie miała udziału AI
Nie jest też wpisem sponsorowanym. Nie czerpię w żaden sposób korzyści z polecania jakiegokolwiek systemu monitorowania glikemii. Tą korzyść czerpią tylko korzystający pacjenci. 🙂
