Czy zdarzyło Ci się kiedyś, że kilka razy odsyłano Cię od lekarza do lekarza? Z poradni do szpitala i z powrotem? A wszystko po to, żeby uzyskać skierowanie, receptę albo zwolnienie? Ten wpis powstał po to, żeby uporządkować Twoją wiedzę o regułach wystawiania wymienionych dokumentów.
Zapamiętaj informacje zawarte w ramkach oznaczonych zielonym kolorem.
Zachęcam jednak do przeczytania całego wpisu – powinno Ci to zająć 5-6 minut.
Skąd wziąć receptę na leki?
Przepisy dotyczące wystawiania recept są bardzo złożone. Tutaj skupię się na najważniejszych informacjach, które dotyczą większości pacjentów i wzbudzają najwięcej nieporozumień.
Receptę na leki powinien wypisać Ci lekarz, które je zaleca.
To bardzo prosta i oczywista zasada.
Lekarz POZ może kontynuować przepisywanie recept na podstawie zaświadczenia z poradni specjalistycznej (AOS), jednak wiele poradni wystawia takie zaświadczenia nieprawidłowo albo nie wystawia ich w ogóle. Nie jest wystarczające dostarczenie do nas kopii recepty, czy też zaświadczenia, na którym jest tylko informacja o nazwie leku, bez dawki, rozpoznania czy okresu leczenia.
Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest poproszenie lekarza w poradni AOS, aby wystawił receptę na ilość opakowań, która wystarczy do dnia kolejnej kontroli. Pamiętaj, że lekarz w poradni specjalistycznej może Ci wystawić receptę długoterminową, którą można realizować stopniowo nawet przez rok. Wypisanie mniejszej ilości opakowań spowoduje konieczność niepotrzebnego biegania z dokumentacją od poradni do poradni.
Dotyczy to również leków refundowanych i bezpłatnych dla seniorów i dzieci. Każdy lekarz leczący na „NFZ” ma prawo wystawić receptę refundowaną, również darmową, o ile oczywiście są spełnione warunki do tej refundacji. Dotyczy to zarówno POZ, AOS jak i lekarzy ze szpitali (w tym SOR).
Pamiętaj też, że lekarz przyjmujący Ciebie w prywatnym gabinecie również ma prawo wystawić receptę refundowaną. Obecnie nie może jeszcze wystawiać recepty „darmowej” ale parlament już opracował projekt ustawy, która to zmieni.
Oczywiście, jeśli Twoje leczenie jest prowadzone w gabinecie podstawowej opieki zdrowotnej to lekarz POZ jest odpowiedzialny za wypisywanie Ci niezbędnych recept.
Powyższe zasady dotyczą również wystawiania zleceń na zaopatrzenie medyczne typu pieluchomajtki, sprzęt stomijny czy wózek inwalidzki. Zlecenie na te produkty może Ci wystawić lekarz w POZ, poradni specjalistycznej i w gabinecie prywatnym.
Receptę na leki powinien wypisać Ci lekarz, które je zaleca
Poproś o wystawianie recept na ilość opakowań wystarczającą do następnej wizyty
Receptę na leki darmowe dla seniorów (65+) i dzieci możesz otrzymać zarówno w POZ jak i poradni specjalistycznej czy szpitalu
Receptę refundowaną może wystawić również lekarz w gabinecie prywatnym
Kto powinien Ci wystawić skierowanie?
Z naszych obserwacji wynika, że najwięcej nieporozumień i niepotrzebnych wędrówek pacjentów wynika z nieprzestrzegania zasad dotyczących wystawiania skierowań na badania, do poradni czy szpitali.
O czym zatem powinni pamiętać zarówno pacjenci jak i lekarze?
Skierowanie na badania powinien wystawić Ci lekarz, który je zaleca
Lekarz w gabinecie prywatnym może wystawić skierowanie do szpitala
Skierowanie do poradni specjalistycznej może zostać wystawione zarówno w POZ jak i poradni specjalistycznej oraz oddziale szpitalnym (w tym SOR)
POZ nie jest instytucją odpowiedzialną za wystawianie skierowań na zlecenie innych lekarzy
Lekarz zalecił Ci badania? Poproś o skierowanie
Jeśli jesteś pacjentem poradni specjalistycznej to prowadzący lekarz powinien wystawić Ci skierowania na wszystkie badania, które zaleca w związku z prowadzonym przez niego leczeniem. Dotyczy to także badań należących do tzw. koszyka POZ, czyli np. morfologii, poziomu cholesterolu czy kreatyniny do badania TK. Lekarz w poradni specjalistycznej może też wystawiać skierowania na badania USG czy RTG. Odsyłanie po skierowanie do POZ jest bezpodstawne.
Dotyczy to oczywiście badań, wynikających z prowadzonego leczenia w ramach tej poradni. Nie możesz oczekiwać, że lekarz z poradni kardiologicznej da Ci skierowanie na rezonans (MRI) kręgosłupa, albo, że ortopeda zleci Ci ECHO serca.
Skierowanie na leczenie szpitalne może wystawić każdy lekarz
Dotyczy to także gabinetów prywatnych.
Jeśli lekarz na prywatnej wizycie zalecił Ci leczenie operacyjne, powinien wystawić skierowanie do szpitala.
Jeśli lekarz w poradni specjalistycznej uważa, że jest Ci potrzebna diagnostyka w warunkach szpitalnych – powinien wystawić skierowanie na odpowiedni oddział.
Odsyłanie do lekarza POZ jest w takiej sytuacji bezpodstawne.
Lekarz w poradni specjalistycznej może dać Ci skierowanie do innej poradni specjalistycznej
Lekarz w poradni specjalistycznej może dać Ci skierowanie do innej poradni specjalistycznej.
Jesteś pod opieką poradni chirurgicznej i chirurg uważa, że należy Cię skonsultować się z ortopedą? Poproś o skierowanie. Laryngolog uważa, że Twoje zawroty głowy mają tło neurologiczne – poproś o skierowanie do neurologa. Nie ma podstaw, żeby odsyłać Cię po to do POZ.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy jesteś w gabinecie prywatnym – w takiej sytuacji nie ma możliwości, żeby lekarz wystawił Ci skierowanie do poradni specjalistycznej na NFZ.
Badania związane z planowym leczeniem szpitalnym powinien wykonać szpital
Masz zaplanowaną operację w szpitalu na NFZ? Jeśli tak i przed operacją masz wykonać jakieś badania wstępne to pamiętaj, ze powinien je wykonać szpital. Dotyczy to np. badania morfologii, układu krzepnięcia itp. Szpital nie może oczekiwać od Ciebie wykonywania tych badań na własną rękę.
Szpital ma natomiast prawo poprosić Cię o dostarczenie zaświadczenia o Twoim stanie zdrowia. O tych zaświadczeniach napiszę zresztą więcej innym razem.
A co ze zwolnieniem lekarskim?
Zwolnienie lekarskie powinien wystawić lekarz, który stwierdza niezdolność do pracy.
Zwolnienie może wystawić lekarz POZ, poradni specjalistycznej, szpitala, SOR, a także lekarz w gabinecie prywatnym.
Orzeczenie o niezdolności do pracy, czyli tzw. zwolnienie, może wystawić każdy lekarz (chyba, że mu to prawo odebrano), niezależnie od miejsca pracy czy formy zatrudnienia.
Jeśli zgłosisz się do lekarza z problemem zdrowotnym, który uniemożliwia pracę, zwolnienie powinno Ci zostać wystawione właśnie przez tego lekarza. Dotyczy to zarówno SOR, poradni specjalistycznych jak i lekarzy w gabinetach prywatnych.
Odsyłanie po zwolnienie do lekarza POZ jest nieuprawnione i niezgodne z prawami pacjenta.
Lekarz POZ jest oczywiście zobowiązany do wystawienia Ci zwolnienia lekarskiego, jeśli to on jest osobą stwierdzającą niezdolność do pracy.
Zdaję sobie sprawę, że istnieją sytuacje, które wymykają się opisanym powyżej zasadom. W przychodni zawsze podchodzimy do takich spraw indywidualnie, ale z pewnością wszystkim nam będzie łatwiej, jeśli wszędzie będą przestrzegane obowiązujące przepisy.
Krzysztof Targowski
Jeśli chcesz przeczytać więcej na ten temat zajrzyj do przepisów i komunikatów, z których korzystałem pisząc niniejszy tekst:
Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20042102135/U/D20042135Lj.pdf – w szczególności Art. 57. i 58.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001194/O/D20231194.pdf
Komunikat NFZ na temat zasad wystawiania skierowań: https://nfz-gdansk.pl/dla-pacjenta/komunikat-dotyczacy-skierowan-do-poradni-specjalistycznych,6590
Projekt ustawy dającej uprawnienia do wypisywania bezpłatnych leków w gabinetach prywatnych: https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/agent.xsp?symbol=RPL&Id=RM-0610-98-24
Ten tekst jest w 100% autorski i w jego powstaniu nie miała udziału sztuczna inteligencja
